%0 Journal Article %T تحلیل داستان رستم و شغاد بر اساس مربع ایدئولوژیک ون­دایک %J کاوش‌نامه زبان و ادبیات فارسی %I دانشگاه یزد %Z 2645-453X %A حامدی شیروان, زهرا %A زرقانی, سید مهدی %D 2014 %\ 09/23/2014 %V 15 %N 28 %P 99-129 %! تحلیل داستان رستم و شغاد بر اساس مربع ایدئولوژیک ون­دایک %K تحلیل گفتمان انتقادی %K شاهنامه %K فردوسی %K ون دایک %K مربع ایدئولوژیک %R %X در این نوشتار، داستان رستم و شغاد از شاهنامه در چهارچوب «تحلیل گفتمان انتقادی از دیدگاه ون­دایک» بررسی می­شود. پس از طرح مسأله و بیان پیشینة تحقیق، «رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی» را به طور کلی و رویکرد ون­دایک را در تحلیل گفتمان انتقادی به­طور خاص معرّفی کرده­ایم. این بخش، مبنای نظری تحلیل ما را پیش روی خوانندگان قرار می­دهد. در ادامه، ضمن گزارش کوتاه داستان و از طریق تحلیل مؤلفه­های گفتمان­مدار موجود در متن، نشان داده­ایم که تدوین­کنندگان روایت شغاد، با بهره­گیری از راه­کارهای گفتمانی سعی کرده­اند خطاهای «خودی­ها» را فروکاهند و عیب­های «دیگری» را برجسته کنند. در مقابل، نکات مثبت و قابل دفاع «دیگری» را کم­رنگ کنند و نکات مثبت «خودی­ها» را در چشم مخاطب برجسته سازند . این همان چیزی است که در نظریة ون­دایک «مربع ایدئولوژیک» نامیده می­شود؛ مربعی که باعث می­شود بخشی از واقعیت و حقیقت در متن و کلام نادیده گرفته شود و یا به صورت تحریف­شده به مخاطب منتقل شود. ما می­توانیم با استفاده از نظریة تحلیل گفتمان بسیاری از روایت­های ادب کلاسیک را بازخوانی کنیم و بدین ترتیب به خواننده فرصت دهیم تا از زاویة دیگری به روایت­ها بنگرد؛ این مقاله پیش و بیش از هر چیز کوششی است در این راستا.   %U https://kavoshnameh.yazd.ac.ir/article_385_85c68a8092773a66f85e3ed69f9662df.pdf