TY - JOUR ID - 2018 TI - بررسی ساختار و درونمایۀ رباعیّات انوری JO - کاوش‌نامه زبان و ادبیات فارسی JA - KAVOSH LA - fa SN - 2645-453X AU - وحدانی فر, امید AD - گروه آموزشی زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 21 IS - 47 SP - 227 EP - 254 KW - انوری ابیوردی KW - رباعیّات KW - شعر فارسی قرن ششم KW - ساختار KW - درون مایه DO - 10.29252/kavosh.2020.13156.2689 N2 - هر یک از قالب ­های شعر فارسی از ویژگی­ های سبکی، ساختاری و محتوایی خاصّی برخوردارند که شناخت این ویژگی­ ها باعث درک درست­ تر از آن قالب ­ها می­ شود. اوحدالدّین انوری ابیوردی (575 هـ .ق) یکی از شعرای بزرگ زبان فارسی در قرن ششم هجری است که دیوان شعری او در قالب­ های گوناگون قصیده، غزل، قطعه و رباعی سروده شده است. سبک انوری در اشعار و بخصوص در رباعیّاتش، حدّ واسط سبک­ های خراسانی و عراقی است. از آنجا که هر قالب شعری در ادبیّات نقش قراردادی خاص خود را ایفا می‌کند، رباعی نیز از قالب‌های اصیل زبان فارسی است که در خدمت مضامین مختلف از قبیل: گذرا بودن عمر، مضامین عشقی، موضوعات فلسفی، عرفانی و آموزه‌های تعلیمی قرار گرفته است. تحقیقات مربوط به رباعیّات، بیانگر این است که اغلب رباعیّاتی ماندگارند که از لحاظ ساختاری سه عنصر توصیف، توصیه و تعلیل و از لحاظ مفهومی، مفاهیم فلسفی، اغتنام فرصت، مضامین تعلیمی، عرفانی و عشقی را داشته باشند. در این جستار با روش توصیفی-تحلیلی و بر پایۀ منابع کتابخان ه­ای به بررسی ساختار و درون­مایۀ 100 رباعی از رباعیّات انوری پرداخته شده است. یافته­ های این پژوهش نشان می­ دهد که در ساختار رباعیّات انوری سه الگوی توصیف، توصیه و تعلیل بدرستی رعایت شده است. انوری از نظر درون­مایه، نیز موضوع ­های مختلفی از جمله مفاهیم فلسفی، عرفانی، عشقی، اغتنام دم و مضامین تعلیمی را دستمایۀ مضمون­سازی خویش قرار داده است که از این منظر رباعی­ های وی از تنوّع مضمونی برخوردارند. مجموع این ویژگی ­ها، باعث استواری رباعیّات این شاعر شده است، تا جایی که می­ توان رباعی­ های انوری را از جملۀ درخشان­ ترین رباعیّات شعر فارسی به شمار آورد. UR - https://kavoshnameh.yazd.ac.ir/article_2018.html L1 - https://kavoshnameh.yazd.ac.ir/article_2018_6c9ad2a73302a9fdc35c8c2d569a36c3.pdf ER -