یکی از عارفان گمنام قرن سوم و اوایل قرن چهارم هجری، ابوعلی رودباری است که با القابی همچون «حافظ حدیث، ادیب، فقیه، امام قوم، ائمّة و شاعر صوفیان»، در کتب تذکره و انساب از او یاد شده است و مشایخ و بزرگان بسیاری چون «ابوعلی کاتب، ابویعقوب نهرجوری و خواجه عبدالله انصاری»، از وی به نیکی یاد کرده، تقوا و اخلاق و دانش و هنر شاعری و حافظة شگرف او را در حفظ احادیث، ستوده اند. با وجود این، شخصیّت، اندیشه ها و میراث تصوّف رودباری، بسیار مهجور و ناشناخته مانده و در نوشته های معاصر، گاه کوچکترین اشاره ای به وی و دیدگاههای عرفانی و سلوک جوانمردی اش، نشده است. این در حالی است که با کمترین تأمّل در زندگی و سلوک عرفانی ابوعلی و حکایت های منقول از وی – بویژه در زمینة فتوّت و جوانمردی – به نتایجی شگفت و بدیع در زمینة پیوند میان «تصوّف و فتوّت» می رسیم و صفات و اخلاق جوانمردانة رودباری را شایستة تحسین می یابیم. در این مقاله کوشش شده است که در دو قسمت مجزّا (سخنان و رفتار)، برای نخستین بار، اندیشه ها و رفتارهای جوانمردانة رودباری به عنوان «عارفی جوانمرد» بررسی و بیان شود؛ سخنان و رفتارهایی همچون: ارکان سه گانة فتوت، اهمیّت شرم و حیا در سلوک جوانمردانه، رفق و مدارا با درویشان، اهمیت سپاسگزاری و کمال، جوانمردانِ پاکباز، گذشت و چشم پوشی از لغزش های دوستان و دشمنان، ضیافت ها و مهمانی های پرهزینه و سرانجام بذل و بخشش بدون قید و شرط بی منّت به فقیران.
Abu Ali Roodbari is one of the obscure and beginning of the fourth century who is known with titles such as scholar, jurist, Imam, Imam of Sufi, and Sufi poet who is remembered in biography and genealogy. A number of great people such as “Abu Ali Kateb, Abu Yaghoob Nahrjuri, and Khajeh Abdollah Ansari have praised his virtue, morality, knowledge, art of memory, and his prodigious memory in memorizing knowledge. Furthermore, the character, beliefs, and Sufi heredity of Roodbari have been unknown and sometimes the slightest attention has been paid to his mystic views and chivalry manners. While with the slightest reflection on his life and his mystic manners, a careful and meticulous reader discovers wonderful and new consequences in the realm of correlation between chivalry and Sufism and praises his morality. In this article, it is tried to analyze the beliefs and chivalry manners of Roodbari such as “chivalrous mystic” in two separate parts. And behaviors such as triple pillar of generosity, the importance of modesty in conduct of chivalry, tolerance with Dervish, the importance of gratitude and integrity, ignorance over the slip of friends and enemies, costly banquets and parties, giving and unfailing kindness and forgiveness to the poor are stated.
کلیدواژه ها [English]
"Abu Ali Roodbari", "mystic", "chivalry", "speeches", "acts"
ابتدای صفحه