بررسی نمادهای آشناسازی در برزونامه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

10.29252/kavosh.2021.9270.2190

چکیده

آشناسازی (پاگشایی، تشرف، گذار، نوآموزی و سرسپاری) عبارت از آیین‌ها و مراسم و مناسکی است که در راستای ایجاد تغییر و تحول در زندگی فرد انجام می‌گیرد و از آن به مرگ (از بین بردن جهالت و نادانی و وضع کفرآمیز کودکی) و تولد دوباره (تعالی روحی و استعلای حیات) تعبیر می‌شود. با توجه به اعتقاد برخی از محققان از جمله «میرچا الیاده»، که اسطوره‌ها و قصه‌های پریان را سرچشمه گرفته از آیین‌های آشناسازی و دیگر آیین‌های گذار یا بیان نمادین آن آیین‌ها می‌دانند،در این مقاله، داستان برزونامه به­عنوان یک اثر حماسی و اساطیری از این دیدگاه، بررسی شده است. فرض نگارندگان بر این بوده است که این داستان، آیین‌ها و مراسم آشناسازی (پاگشایی) را در خود نمودار می‌سازد و  مبتنی بر ایدة مذکور و با تحلیل محتوایی داستان، قابل تطبیق بودن این داستان با مراسم آشناسازی را اثبات می­کند. همه اجزا و مراحل مراسم آشناسازی از قبیل انزوا، جداسازی، بردن نوآموز به بیشه (بیابان)، آموزش و مدت آن، آزمون سخت (شکنجه) و زمان آن، و ... را می‌توان در داستان مذکور مشاهده کرد. افزون براین، عناصر نمادین و کهن الگویی دیگری نیز در متن وجود دارد که با مضمون اصلی (آشناسازی)، مرتبط هستند و بر این اساس، تحلیل شده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The symbols of orientation in Borzoo Nameh

نویسندگان [English]

  • nasim parizadeh
  • hamidreza farzi
  • rostam amani
Islamic azad university Tabriz branch
چکیده [English]

Orientation, including familirization, visiting, transition, learning and subjucation, is a phenomenon that occurs to transform human life. It is also interpreted as the destruction of ignorance and childhood blasphemy as well as the revival of soul and transcendence of life. According to some researchers Mircea Eliade, myths and fairy stories originate from orientation ceremonies or transition customs and their symbolic expressions. In this article, Borzoo Nameh story is studied as a mythological and epic work.  The assumption of this study is that the story represents all this customs and ceremonies. Based on the content analysis of the story, the story emerges to be compatible with the concept of orientation. All the components and levels of orientation can be observed in the story, including isolation, separation, taking the pupil to the grove, education and its time, hard exam and its time. Moreover, there are other symbolic and ancient components in the text which have communication with the main idea of the story.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Orientation ceremony
  • Isolation
  • Death Rebirth
  • Guide
  • Borzoo Nameh
  • Myth
الف) کتاب­ها
1- الیاده، میرچا، (1368)، آیین­ها و نمادهای آشناسازی، ترجمه نصرالله زنگویی، تهران: نشر آگاه.
2- __________، (1382)، اسطوره، رویا، راز، ترجمه رویا منجم، تهران: نشر علم.
3-__________، (1384)، اسطوره بازگشت جاودانه، ترجمه بهمن سرکاراتی، تهران: طهوری.
4- امیرقاسمی، مینو، (1391)، در باره قصه‌ها‌ی اسطوره­ای، تهران: نشر مرکز.
5- بتلهایم، برونو، (1392)، افسون افسانه‌ها‌، ترجمه اختر شریعت زاده، تهران: هرمس.
6- بهار، مهرداد، (1384)، پژوهشی در اساطیر ایران، تهران: نشر آگاه.
7- سرکاراتی، بهمن، (1385)، سایه‌ها‌ی شکار شده، تهران: طهوری.
8- سرلو، خوان ادواردو، (1389)، فرهنگ نمادها، ترجمه مهرانگیز اوحدی، تهران: دستان.
9- شوالیه، ژان و آلن گربران، (1382)، فرهنگ نمادها، ترجمه سودابه فضایلی، تهران: جیحون.
10- ___________________، (1385)، فرهنگ نمادها، ترجمه سودابه فضایلی، تهران: جیحون.
11- شیمل، آنه ماری، (1393)، راز اعداد، ترجمه فاطمه توفیقی، تهران: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
12- فضایلی، سودابه، (1388)، شبرنگ بهزاد، تهران: جیحون.
13- قلی­زاده، خسرو، (1392)، دانشنامه اساطیری جانوران و اصطلاحات وابسته، تهران: پارسه
14- کمپبل، جوزف، (1392)، قهرمان هزار چهره، ترجمه شادی خسرو پناه، مشهد: گل آفتاب.
15- کوپر، جی سی، (1386)، فرهنگ مصور نمادهای سنتی، ترجمه ملیحه کرباسیان، تهران: فرهنگ نشر نو.
16- کوسج، شمس­الدین محمد، (1387)، برزونامه، تصحیح اکبر نحوی، تهران: میراث مکتوب.
17- گرین ویلفرد و دیگران، (1383)، مبانی نقد ادبی، ترجمه فرزانه طاهری، تهران: نیلوفر.
18- مرکلباخ، راینهولد، (1394)، میترا (آیین و تاریخ)، ترجمه توفیق گلی زاده، تهران: نشر اختران.
19- هال، جیمز، (1390)، فرهنگ نگاره­ای نمادها در هنر شرق و غرب، ترجمه رقیه بهزادی، تهران: فرهنگ معاصر.
20- یونگ، کارل گوستاو، (1368)، چهار صورت مثالی، ترجمه پروین فرامرزی، مشهد:انتشارات آستان قدس رضوی.
21-________________، (1387)، انسان و سمبول­هایش، ترجمه محود سلطانیه، تهران جامی.
 
ب) مقالات
1- اتونی، بهروز، (1390)، «پاگشایی قهرمان در حماسه‌ها‌ی اسطوره­ای»، مجلة ادب پژوهی، شماره 16، صص105-81.
2- جعفری کمانگر و محمود مدبّری، (1382)، «کوه و تجلّی آن در شاهنامه»، مجلة پژوهش‌های ادبی، شماره2، صص72-63.