سخنی در باب بلاغت (با پژوهش در کتاب البیان و التّبیین تألیف جاحظ)

نوع مقاله : نمایه

نویسنده

عضو هیأت علمی دانشگاه یزد

10.29252/kavosh.2000.2159

چکیده

از محتویات کتاب "البیان و التّبیین" تألیف جاحظ چنین استنباط می­شود که بلاغت از علوم مستحدثة بعد از اسلام است و دارای دو معنی است؛ یکی سخن گفتن بر طبق اقتضای حال که می­تواند دارای مراتب مختلف و حتّی عامیانه باشد و دیگری سخنی که سطح آن از سخن عادی برتر است و در این معنی لازم است که معنی بلند و شریف باشد و اگر مبتذل و سخیف باشد، سخن بلیغ در بیان آن زشت و گاهی خنده­آور جلوه می­کند، مگر اینکه مراد گوینده فکاهت و مزاح باشد. همچنین اقتضای حال را در معنای نخست می­توان به اقتضای حال گوینده و حال شنونده و حال معنی و حال زمان و مکان تقسیم نمود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Of Eloquence: A Study of Jahiz’s “Al-Bayan wa Al-Tabyeen” (Rhetoric and Clarification)

نویسنده [English]

  • Ramezan Behdad
Dept. of Arabic Language and Literature, Yazd University
چکیده [English]

It is inferred from Jahiz’s book that rhetoric was among the sciences that emerged after Islam.
The word “balaghat” has two meanings: a) speaking according to existing conditions, which has different degrees and may be even folksy. b) Speech higher than common. The meaning here should be exalted and lofty; otherwise, it would look prosaic and commonplace, unless the speaker intends it to be so.
It is to be noted that the existing conditions refer to those of speaker, listener and meaning as well as time and place.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rhetoric
  • meanings
  • expression
  • necessity of the present
  • metaphor
  • brevity
  • chapter
  • connection
  • obligation
  • attachment
  • hatred
  • present of the speaker
  • present of the listener
  • present of the meaning and present of time and place
  • eloquent speech
  • correctness of speech