ابهام در ساختار تشبیهی شعر معاصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه قم

10.29252/kavosh.2008.2386

چکیده

بحث درباره فصاحت و بلاغت دستگاه ­های گوناگون متن از قبیل دستگاه واژگانی، نحوی و بلاغی از دیر باز مورد توجه پژوهشگران و منتقدان آثار ادبی بوده است. در مطاوی هر یک از کتاب های بلاغی، درباره چنین موضوعاتی بحث شده است و همه آنان بر فصاحت و بلاغت ساختارهای مختلف متن و دوری از ابهام تأکید کرده اند.
بحث اصلی نیز درباره این مسأله است که: سخن باید در نهایت فصاحت و دوری از هر گونه پیچیدگی به مخاطب عرضه شود؛ گذشته از این می­ توان گفت مبحث فصاحت و بلاغت در چنین کتاب هایی عمدتاً ذوقی و استحسانی است و تعریف و چارچوب دقیقی برای آن ارایه نشده است؛ امروز نمی­ توان با همان معیارها، متون را نقد و ارزیابی نمود. در دوران کنونی «مقوله ابهام در ادبیات» توجه بسیاری از منتقدان را به خود معطوف داشته است تا جایی که افرادی مانند امپسون به تألیف کتاب مستقلی در این باره مبادرت کرده اند؛ منتقدان ادبی در دوران معاصر نیز بر این مقوله تمرکز نموده و آن را در حوزه­ های مختلف ادبیات بویژه در حوزه­ های معنایی بررسی کرده اند.
در این پژوهش، نگارنده، ضمن مرور مختصر مقوله فصاحت و بلاغت در ادب فارسی و بررسی دیدگاه­ های صاحب نظران معاصر درباره ابهام، ابهام­ هایی را که از طریق ساختارهای بلاغی، بویژه تشبیه، حاصل می­شود، با ذکر شواهد بررسی نموده و به این نتیجه می رسد که بسیاری از ابهام­ های دستگاه بلاغی شعر معاصر، از ابهام در ساختارهای تشبیهی ناشی می­ شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ambiguities in the Structure of Simile of the Contemporary Poetry

نویسنده [English]

  • Ahmad Rezaei
Assistant Professor of Persian Language and Literature, Qom University
چکیده [English]

Literary researchers and critics have long been obsessed with the discussions on eloquence and rhetorics of various textual structures such as lexical, syntactic, rhetoric structures, and so on. The point is that the speech should be stated to the addressee in its most eloquent form and away from any ambiguities to the possible extent. Contemporarily, many critics have taken an interest in the issue of ambiguity in literature and studied it in the different areas of literature, especially semantics. Reviewing the issues of eloquence and rhetorics in Persian literature and investigating the perspectives of the contemporary researchers on ambiguity are what the current research studies. The ambiguities occurring through rhetorical structures, particularly simile, are shown while citing instances. The study reveals that many of the ambiguities of the rhetorical structure of the contemporary poetry result from the ambiguity in the structures of similes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Eloquence
  • Rhetorics
  • Ambiguity
  • Contemporary Poetry
  • Simile