بازنویسی خلاق یا ساده؟ (بررسی داستان‌های بازنویسی شده ویس و رامین، خسرو و شیرین و لیلی و مجنون)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه شهرکرد. ایران.

10.29252/kavosh.2020.12932.2664

چکیده

بازنویسی متون کهن ادبی برای مخاطب کودک و نوجوان یکی از دغدغه­های نویسندگان این حوزه است. بازنویسی خلاق و مناسب متون کهن باعث ترغیب مخاطب به خوانش متن اصلی می­شود. در عین حال، سؤالاتی که در این زمینه، قابل تأمّل به نظر می­رسد این است که: چه معیارهای برای بازنویسی ساده و خلاق متون وجود دارد؟ کدام یک از متون مورد بررسی در این پژوهش، خلاق و کدام یک ساده­اند؟
هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل داستان‌های بازنویسی شده سه منظومه غنایی، خسرو وشیرین، ویس و رامین و لیلی و مجنون از متون عاشقانه کلاسیک برای پاسخ به پرسش­های فوق است. داستان‌های بازنویسی شدة مذکور از منظر الگوهای بازنویسی ساده و خلاق، بررسی و تحلیل شده‌اند. روش پژوهش به صورت تحلیل کیفی محتوای آثار داستانی و روش گردآوری اطلاعات نیز به صورت اسناد کتابخانه‌ای است. مهم‌ترین الگوهای بازنویسی مورد بررسی در این پژوهش ‌عبارتند از: خلاقیت در شروع و پایان داستان‌ها، مشارکت خواننده در داستان از طریق شگرد سپید نویسی و شکاف ‌گویا، چند صدایی در متن، تقلید از پیش متن، پنهان یا آشکار بودن درون‌مایه، تعلیق، انتظار و هیجان و فضاسازی درون‌متنی.
نتایج پژوهش نشان داد که با توجه به الگوهای فوق، از میان متون بازنویسی شده مذکور، داستان خسرو وشیرین به دلیل استفاده از شگردهای شکاف ‌گویا، فضاسازی درون‌‌متنی، چندصدایی در متن و ارائه پیام داستان به صورت پنهان، بازنویسی خلاق محسوب می­شود و داستان‌های بازنویسی شدة لیلی ومجنون و ویس ورامین، بازنویسی ساده از متن کهن برای نوجوانان هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Creative or simple rewrite? (Review of Revisited Stories by Weiss & Ramin, Khosrow & Shirin, Lily & Majnoon)

نویسنده [English]

  • sajjad najafi behzadi
Persian Language and Literature, Faculty of Literature, Shahrekord University. Iran.
چکیده [English]

The rewriting of literary texts for the children and adolescent audience is one of the concerns of the authors of this field. The creative rewriting of the old texts encourages the reader to read the original text. Do these texts require creative rewriting or simple rewrite? What are the criteria for simple and creative rewrite? Which rick are the texts in this creative research and which ones are simple? The purpose of the present research is to investigate and re-write the stories of Khosrow and Shirin, Weiss and Ramin, Lilly and Majnoon from classical romantic texts. Re-written stories have been analyzed and analyzed in terms of simple and creative rewriting patterns. The method of the research is through the qualitative analysis of the content of fiction works and the method of data collection as a library document. The most important rewrite patterns discussed in this research are: creativity at the beginning and end of stories, reader participation in the story through the blur of the white paper and the split, multi-voice in the text, imitation of the pretext, hidden or apparent Being intrinsic, suspense, excitement, and excitement. The results of this study showed that, based on the above mentioned patterns, among the rewritten texts mentioned, the story of Khosrow and Shirin, due to the use of gaps, internal texture, and multiplicity in the text and hidden inside, creative rewriting and stories Rewritten Lilly and Magnon and Veis and Ramin are simply rewritten from the old text.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Creative and simple rewriting
  • pre-text
  • Lilly and Majnoon
  • Khosrow and shirin
  • Weiss and Ramin
الف) کتاب­ها
1- اسعد گرگانی، فخرالدین (1389). ویس و رامین، تصحیح مجتبی مینوی، چاپ پنجم، تهران: نشر هیرمند.
2- اسکولز، رابرت (1379). درآمدی بر ساختار گرایی در ادبیات، ترجمه فرزانه طاهری، چاپ دوم، تهران، نشر مرکز.
3- باختین، میخاییل (1384). تخیل مکالمه ای، جستارهایی درباره رمان. ترجمه آذین حسین زاده، چاپ دوم،تهران: مرکز مطالعات هنری وزارت فرهنگ و ارشاد.
4- پایور، جعفر (1380). شیخ در بوته: چگونگی روش­های بازنویسی و بازآفرینی و ترجمه و بازپرداخت در آثار ادبی، تهران: اشراقیه.
5- پایور، جعفر و فروغ­الزمان جمالی (1388). بازنویسی و باز آفرینی در ادبیّات، چاپ دوم، تهران، نشر کتابدار.
6- جعفری، لاله (1397). ویس و رامین، متن بازنویسی، چاپ چهارم، تهران: نشر پیدایش.
7- جلالی، مریم، (1393). شاخص­های اقتباس در ادبیات کودک و نوجوان، تهران، نشر طراوت.
8- خسرو نژاد، مرتضی (1392). معصومیت و تجربه، چاپ سوم، تهران: مرکز.
9- ساروخانی، باقر(1382).روش­های تحقیق در علوم اجتماعی، چاپ دوم، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
10- سالزبری، مارتین(1388). تصویرگری کتاب کودک، مترجم شقایق قندهاری، تهران، نشر کانون پرورش فکری کودک و نوجوان.
11- کلهر، مژگان (1397). خسرو و شیرین، متن بازنویسی، چاپ سوم، تهران: نشر پیدایش.
12- گادامر، هانس گئورک (1388). ادبیات و فلسفه در گفتگو، به کوشش رابرت پاسلیک، ترجمه و تقریر و شرح زهرا زواریان، تهران: نقش و نگار، نقد فرهنگ.
13- لاج، دیوید(1388). هنر داستان نویسی (با نمونه­هایی از متن­های کالسیک و مدرن) ترجمه رضا رضایی، چاپ دوم، تهران: نشر نی.
14- مزینانی، محمدکاظم (1397). لیلی و مجنون، متن بازنویسی، چاپ سوم، تهران: نشر پیدایش.
15- مکاریک، ایرنا ریما (1393). دانش نامه نظریه­های ادبی معاصر، ترجمه محمد نبوی، تهران: نشر آگه.
16- مک‌کی، رابرت(1387). داستان، ساختار، سبک و اصول فیلم‌نامه نویسی، ترجمة محمد گذرآبادی، چاپ دوم، تهران: هرمس.
17- نظامی، الیاس بن یوسف (1388). خمسه نظامی، افست از روی چاپ باکو، چاپ ششم، تهران: نشر هرمس.
18- نیکولایوا، ماریا (1387). «فراسوی دستور داستان»، در دیگر خوانی­های ناگزیر، ترجمه خسرو نژاد، چاپ دوم، تهران: نشر کانون پرورش فکری کودک ونوجوان.صص 547-589.
19- هاشمی نسب، صدیقه (1371). کودکان و ادبیات رسمی ایران. چاپ سوم، تهران: سروش.
20- یونسی،ابراهیم (1382). هنر داستان نویسی، چاپ سوم، تهران: نشر آگاه.
 
ب) مقالات
1- جلالی، مریم(1390). «انواع اقتباس محتوایی از متون کهن در ادبیات کودک و نوجوان»، پنجمین همایش پژوهش­های زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سبزوار. صص 123-134.
2- چمبرز، ایدن (1387). «خواننده درون کتاب» در دیگر خوانی­های ناگزیر، ترجمه خسرو نژاد، تهران: نشر کانون پرورش فکری کودک ونوجوان. صص 113-152.
3- حاکمی، اسماعیل، زواریان، راضیه (1390). «بررسی جایگاه زن و عشق در ویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی»، مجله تخصصی زبان و ادبیات فارسی، شماره 10،صص 91-107.
4- حسام­پور، سعید، فرشید شریفی(1390). بررسی «خواننده نهفته در متن» در سه داستان ادب پایداری از اکبرپور، مجله ادبیات پایداری، دوره 2، شماره 3-4 صفحه 113– 145.
5- کنی، و. پ (1379). «درون­مایه»، ترجمه مهرداد ترابی نژاد. مجله ادبیات داستانی، شماره 53. صص 44-52.
6- گنجیان، علی (1397). «واکاوی چالش‌های ترجمة ادبی: بررسی تحلیلی نوع متن، اجزای متن و چالش خواننده» ، دو فصلنامه پژوهش­های ترجمه در ادبیات عربی، دوره 8 شماره 18، صص 95-114
7- نودلمن، پری (1389). «پیوند واژگان و تصاویر»، کتاب ماه کودک و نوجوان، ترجمه بنفشه عرفانیان، شماره 7و8 صص 89-95.
 
ج) منابع لاتین
1- Freeman, Mark. (1993). Rewriting the Sells. London: Rout Ledge.
2- Harris. Joseph. (2006) Rewriting How to Do Things with Taxes. University Press: Logan, Utah State.
3- Khosronejad, M. (2004). “Null Theme and Its Role in Iranian Young Adult’s Fiction.” Paper Presented in ACLAR Conference, Sydney
4- Ruger, Lal and S (2007) Extract-based Summarization with Simplification. July-Philadelphia, pa.usa.