هم زمانی یا عدم هم زمانی خشکسالی هواشناسی و خشکسالی کشاورزی (مطالعه موردی: ایستگاه تحقیقات هواشناسی کشاورزی سرارود کرمانشاه)

نوع مقاله : نمایه

نویسنده

استادیار گروه جغرافیای دانشگاه یزد

10.29252/kavosh.2002.2215

چکیده

خشکسالی یکی از بلایای طبیعی است که با خسارت‌های مالی و جانی فراوانی همراه است. این پدیده تحت هر رژیم بارش و رژیم دمایی به وقوع می‌پیوندد. تعریف مورد قبول عام در مورد خشکسالی وجود ندارد؛ زیرا نزد افراد با تخصصهای مختلف دارای معانی متفاوتی است و در منابع علمی به رخداد خشکسالی هواشناسی، هیدرولوژیکی و کشاورزی اشاره شده است.
خشکسالی هواشناسی عبارت است از: کمبود غیرنرمال و طولانی‌مدت بارش، و خشکسالی هیدرولوژیکی به صورت دوره‌ای با ذخیره آبی واقعی کمتر از میزان حداقل ذخیره آبی مورد نیاز برای فعالیت های مشخص است. خشک­سالی کشاورزی تحت شرایط عدم کفایت میزان آب - خاک قابل دسترس در یک دوره زمانی بحرانی ایجاد می‌شود و این شرایط به نوع گونه گیاهی و نوع خاک بستگی دارد.
در این تحقیق، به بررسی هم‌زمانی یا عدم هم‌زمانی دو رخداد خشک‌سالی هواشناسی و خشک‌سالی کشاورزی پرداخته شده است. برای انجام این بررسی، از داده‌های هواشناسی و اطلاعات فنولوژیکی گندم دیم سرداری در محدوده زمانی سالهای 91-1990 تا 99-1998 (به استثنای سال زراعی 94-1993 که مزرعه کشت نشده است) ایستگاه تحقیقات هواشناسی کشاورزی سرارود کرمانشاه استفاده به عمل آمده است.
نتایج تحقیق نشان می ­دهد که با رخداد خشکسالی هواشناسی، خشکسالی کشاورزی نیز به وقوع پیوسته و حتی در سال هایی که از نظر هواشناسی، ترسالی محسوب می­ شود نیز نظیر سال های زراعی 95-94 و 98-97 علی­ رغم بهبود شرایط رطوبتی خشکسالی کشاورزی به وقوع پیوسته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Coincidence or Lack of Coincidence between Meteorological and Agricultural Droughts

نویسنده [English]

  • Gholamali Mozaffari
Assistant Professor of Geography, Yazd University
چکیده [English]

Drought is a natural disaster which can lead to human and economic losses.
This phenomenon takes place under different climatical systems. There is not a general agreement on the definition of drought, because the definitions depend on different specialists as they have been pointed to meteorological, hydrological and agricultural droughts in scientific references.
Meteorological drought is experienced only when rainfall deviates appreciably below normal. Hydrological drought is referred to as periodical shortage of water resources for different reasons in a given time. Agricultural drought is caused by an inadequate availability of soil - water over a critical period, and this condition also depends on plant species and soil types. This study has focused on coincidence or lack of coincidence between meteorological and agricultural droughts. To do this, meteorological and phenological data from agricultural meteorology research station in SRARUD - KERMANSHAH during 1990-91 to 1998-99 (except for 1993-94 when field has not been cultivated) have been used. Results show that agricultural drought was coincident with meteorological drought, and this has occurred even during wet years, for example during 1994-95 and 1997-98 agricultural years.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Drought
  • evapotranspiration
  • water balance