بوطیقای قصّه های رمزی در غزلیّات شمس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه ایلام

10.29252/kavosh.2009.2470

چکیده

مولانا در غزل نیز قصّه پردازی کرده است. این قصّه ها دارای انواع گوناگونی هستند. بخشی از این قصّه ها مربوط به احوال، مکاشفات و مشاهدات عرفانی مولاناست. ازاین رو این نوع قصّه ها به صورت رمزی و در هاله ای از ابهام و رازگونگی شناور هستند و ماهیتی رمزی دارند. این قصّه ها دارای یک ساختار کلّی و واحد به صورت یک اَبَرقصّه هستند. شناخت این ساختار راهی است برای تحلیل ساختار ذهنی مولانا. در این ساختار کلّی (ابر قصّه) ابتدا با ورود یکی از اشخاص اصلی قصّه (عاشق یا معشوق) در جایی، شکل می گیرند و به دنبال آن بین عاشق و معشوق دیدار و ملاقات روی می دهد. به دنبال دیدار و ملاقات یکی از چهار کنش یا عمل زیربنایی شراب نوشی، دیدن احوال شگفت و غیره منتظره، گفتگو و دردمندی و علاج و درمان درد می آید. هر کدام از این کنش ها به نوبة خود نتایج و پیامدهایی به دنبال دارند که پس از ذکر آنها قصّه به پایان می رسد. نمودار کلّی این قصّه ها به این صورت است:
نتیجه و پیامد -یکی از اعمال زیربنایی چهارگانه دیدار و ملاقات- ورود
1- شراب نوشی 2- دیدن احوال شگفت 3- گفتگو 4- دردمندی و علاج درد
این ساختار در واقع بیانگر اشتیاق و آرزوی مولانا برای دیدار و ملاقات شمس به عنوان نمودی از ذات حق و در نهایت اتّصال و اتّحاد مولانا با منشأ و مبدأ عالم هستی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Beauty of Symbolic Tales in Divan-e-Shams

نویسنده [English]

  • Ali Geravand
Assistant Professor of Ilam University
چکیده [English]

Mowlana has told tale in Ghazel (ode). Some tales are about his mystic seeings. In this case, these tales are mysterious and, they have been used in Symbolic forms. Awareness of the common Structure of these tales is a way of analyzing the Mowlana’s thought, In this type of tales, the main step is suddenly taken by the entrance of one of the main characters (lover or beloved) at the beginning of the tale, Then they meet each other repeatedly, Having met each other, the characters make efforts for four actions. The actions includes; a) vine drinking, b) dream a surprising and unexpected scene, c) talking, d) seeking for solutions and finding a way to remedy it. These actions result in their own consequences by which the tale comes to an end. Indeed this structure reveals the Mowlana’s hope and eagerness to meet Shams, who is the symbol of divine nature and Mowlana, in turn, feels attached to the source of light or divine destination,
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mowlana
  • Shams’s Ghazelyat
  • Tale
  • Symbolic
  • Structure