کارکردهای بلاغی ترجمة در شکل گیری ساختار تفسیر عرفانی* ترجمة شیوه ها، انواع و کارکردهای متفاوتی دارد، از جمله این کارکردها زمینه سازی بیان تأویل آیات و احادیث و روایات است. در متون عرفانی بنای سخن بر آیات، احادیث، روایات و نقل قولهای فراوانی قرار میگیرد. بنابراین نیاز به استناد عینی به اصل متن، عارف را وامیدارد تا متن عربی را در کنار ترجمة آن، در کلام خود بیاورد. بزرگان صوفیه، از جمله ابوالفضل رشید الدین میبدی در النوبة الثالثه کشف الاسرار و عدﺓ الابرار، ترجمة را به علاوه بر نیاز اساسی به استشهاد، در جهت بیان رسا و تأثیرگذار درک باطنی خود، از آیات و احادیث بهکارگرفته اند. ظرافت، عمق و پیچیدگی و کارآیی این نوع ترجمة، نقش بنیادی و چشمگیری در شکلگیری ساختار زبانی و معنایی متن دارد این موضوع در این پژوهش، مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها نشان می دهند در تفسیرعرفانی میبدی، ترجمة آیات، احادیث، روایات و نقل قولها، هم درکنار اصل عربی و هم در غیاب اصل عربی، آمدهاند. همچنین، بنا بر نیاز، هر دو شیوة ترجمه مستقیم و ترجمة آزاد، بهکارگرفته شده است. چینش حساب شدة ترجمهها، در ساختار زبانی و معنایی متن، به گونهای است که در همان چندین جملة آغازین ترجمة آیات و احادیث و روایات، چرخش از معنای ظاهری به سوی معنای تأویلی رخ میدهد و در ادامه با شرح و بسط معنای تأویلی، ساختار زبانی و معنایی متن شکل میگیرد. چنین است که نویسنده درون ترجمةها و یا در پیوند با این ترجمةها، زمینه بیان اندیشهاش را مهیّا میگرداند. همچنین این شیوة ترجمه در هماهنگ کردن مضمون متن عربی و اندیشة نویسنده، یکپارچه سازی ساختار معنایی متن، افزایش عمق و ابعاد معنا، نقش زیربنایی به عهده دارد. در مجموع این کارکردهای بلاغی ترجمة عارفِ مفّسرِ مترجم هستند که، را به هدف نهایی، بیان مستند، روشن، زیبا و تأثیرگذار تأویلات و اندیشه های عارفانه اش می رسانند.
)