1
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس
2
دانشیار دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
با نگاهی به شعر هوشنگ ابتهاج میتوان به آسانی اثر شعر حافظ را در آن مشاهده کرد. یافتن چگونگی این اثرپذیری مسألة اصلی این تحقیق است. روش این تحقیق، توصیفی تحلیلی است. با مطالعة متون مورد بحث (شعر هوشنگ ابتهاج و حافظ)، نگارنده سعی کرده است به هدف تحقیق دست یابد. ابتدا خلاصهای از زندگی هوشنگ ابتهاج و مسأله اثرپذیری از نگاه منتقدان آورده شده است. سپس در تقسیمبندیای ساختاری موارد اشتراک میان شعر سایه و حافظ، در پنج بخش ذکر شده است. ترکیبات، تعبیرات، تضمین و اقتباس، وزن و قافیه و ردیف و در نهایت مضمون. این تقسیمبندی ناظر بر سه جنبة الفاظ، کاربردهای آوایی و مضامین مشترک دو شاعر است. وامگیری واژگانی، در حوزههای ترکیبات، تعبیرات و تضمین و اقتباس، بررسی شده است. کاربرد موسیقایی در حوزه وزن و قافیه و ردیف، و مضامین مشترک را در حوزه مضمون بررسی کردهایم. حاصل آنکه سایه در کنار استفادۀ گسترده از الفاظ شعر حافظ، به شیوة انتخاب و ترکیب آنها و نیز به جمالشناسی وی نظر داشته است.
)