شخصیّت پردازی با رویکرد روانشناختی در داستان سیاوش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد دانشگاه شهر کرد

2 دانشیار دانشگاه شهر کرد

3 کارشناس ارشد دانشگاه شهرکرد

10.17383/S1735-9589(15)94163-X

چکیده

عنصر «شخصیّت» از عناصر مهمّ داستان‌پردازی است. این عنصر متناسب با موضوع و مطابق با اصول و تکنیک‌های داستان‌پردازی نوین درگسترة داستان‌های شاهنامه حضور دارد. پردازش هر شخصیّت به گونه- ای مؤثّر، سبب ایجاد ارتباط عمیق‌تر میان مخاطب و داستان می‌گردد تا جایی که شخصیّت‌ها از دنیای اسطوره‌ای و حماسیِ اغراق آمیز خارج می‌شوند و با تصویری زنده، ملموس و مطابق با عالم واقع، در برابر مخاطب متصوّر می‌شوند. از آنجا که داستان سیاوش بستر مناسبی برای نشان‌دادن هنر داستان‌پردازی فردوسی است، این پژوهش می‌کوشد قدرت شخصیّت‌پردازی فردوسی، شیوه‌های معرّفی شخصیّت، کنش و واکنش شخصیّت‌ها را مورد تحلیل قراردهد؛ همچنین با واکاوی علل واکنش شخصیّت‌ها در موقعیت‌های مختلف ژرف ساخت عمیقی از داستان نشان دهد و از این رهگذر به برداشتی روانکاوانه دست یابد. از تنة روانکاوی شخصیّت‌ها به درون‌گرایی سیاوش، پارانویایی بودن کاووس و شخصیّت پسیکوپاتی گرسیوز پی می‌بریم. همچنین می‌توان شاهد به‌کارگیری انواع مکانیسم‌های دفاعی بود . از جمله مکانیسم جابه جایی توسط رستم و سیاوش، مکانیسم دفاعیِ رجعت و پرخاشگری توسط گرسیوز و مکانیسم تلافی و فرافکنی توسط سودابه.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Characterization and Psychological Analysis of Characters in Siavash

نویسندگان [English]

  • Fakhri Zarei 1
  • S.Kazem Moosavi 2
  • Gholamhosain Madadi 3
1 M.A Sharekord University
2 ph.D Shahrekord University
3 M.a Shahrekord University
چکیده [English]

Characterization as one of the important elements in telling story exists in Shahnameh’s stories proportionate to the subject and according to the principles and techniques of modern storytelling. Effective processing of each character causes a deeper relationship between addressee and story, until the characters come out of the legendary and epic worlds and they get embodied in live and tangible images related to the real world toward the addressee. Thus the story of Siavash is a suitable area for presenting Ferdowi’s talent in the ways of storytelling.
 The present study attempts to analyze Ferdowsi’s capacity in characterization, the ways of introducing characters and characters' actions and reactions. It also investigates characters’ responses in different situations which show us the deep perception of story. From psychoanalysis of characters we understand the introverted psyche of Siavash, paranoia of Kavoos and psychopathy of Garsivars. We can also mention the use of different types of defense mechanism such as mechanism of displacement by Rostam and Siavash, mechanism of regression and aggression by Garsivars and mechanism of compensation and projection by Soodabeh.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ferdowsi
  • Elements of Short Stories
  • Characterization
  • Psychoanalysis
الف)کتابها:
1 - اخوّت، احمد،(1371 ) دستور زبان داستان، تهران، نشر فردا.
2- از روی دست رمان نویس، (مجموعة مصاحبه‌ها) (1367) ترجمة محسن سلیمانی، تهران، نشر هنر اسلامی.
3- ایبرمز، ام.اچ، فرهنگ اصطلاحات ادبی، ( 1384) ترجمة سعید سبزیان، تهران، انتشارات رهنما.
4- براهنی، رضا، قصّه نویسی، (1348) تهران، نشر اشرفی.
5– پارسا، محمد، زمینه روان‌شناسی، (1370) چاپ پنجم، تهران، انتشارات بعثت.
6-ترابیان، علی اکبر، کارگاه داستان‌نویسی، (1384) تهران، نشر سنبله.
7– تودوروف، تزوتان، بوطیقای ساختارگرا، (1379 ) ترجمة محمد نبوی، تهران، انتشارات آگاه.
8– تورکو ، لویس، گفتگونویسی در داستان، (1389) ترجمة پریسا خسروی سامانی، تهران، نشر رسش.
9- حمیدیان، سعید، درآمدی بر اندیشه و هنر فردوسی، (1383) چاپ دوم، تهران، انتشارات ناهید.
10-حنیف، محمد، راز‌و‌رمزهای داستان‌نویسی، (1379)، تهران، انتشارات مدرسه.
11- دقیقیان، شیریندخت، منشأ شخصیّت در ادبیّات داستانی،  (1371) بی‌جا، ناشر: نویسنده.
12- رحیمی، مصطفی، سیاوش برآتش، (1371) تهران، شرکت سهامی انتشار.
13- رشیدپورتهرانی، مجید عقدة حقارت، (1351) تهران، شرکت سهامی انتشار.
14-رضایی، عربعلی، واژگان‌توصیفی ادبیّات، (1382)، تهران، نشرفرهنگ معاصر.
15–زیلگر، ایزابل، هنرنویسندگی، (1368)، ترجمةخدادادموقر، بی‌جا،نشر پانوس.
16- سامانی، جمشید، تحلیلی از شخصیّت‌های شاهنامه، (1384) تهران ، انتشارات شاهنامه پژوهی.
17- سلیمانی، محسن، رمان چیست، (1369) چاپ دوم، تهران، نشر نی.
18- سیاسی، علی اکبر، روان شناسی شخصیّت، (1356) چاپ دوم، تهران، انتشارات امیرکبیر.
19-_______، نظریه‌های شخصیّت یا مکاتب روان شناسی، (1381 ) چاپ نهم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
20 –شاملو، سعید، مکتب‌ها و نظریه‌ها در روان‌شناسی شخصیّت، (1368 ) چاپ دوم، تهران، انتشارات رشد.
21- شفیع آبادی، عبدا...، غلامرضا،  ناصری، نظریه های مشاوره و روان درمانی، ( 1365 ) تهران ، نشر دانشگاهی.
22- عظیمی، سیروس، مباحث اساسی در روان شناسی رفتار شناسی، (1350 ) چاپ سوم، تهران، انتشارات مروی.
23-فرجی، ذبیح‌الله،نقش ناکامی‌ها در شخصیّت، (1355) تهران، انتشارات کاویان.
24-  فردوسی، شاهنامه، (1382 ) به کوشش سعید حمیدیان، ج3،  چاپ ششم، تهران، انتشارات قطره.
25- فورستر، جنبه‌های رمان، (1357 ) ترجمة ‌ابراهیم یونسی، چاپ دوم، تهران، انتشارات امیرکبیر.
26- گنجی، حمزه، روان شناسی عمومی، (1382) چاپ بیست و دوم، تهران ، انتشارات ساوالان.
27- لارنس، پراین، تأملّی دیگر درباب داستان،  (1369) ترجمة محسن سلیمانی، چاپ پنجم، تهران، انتشارات حوزة هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
28-مسکوب، شاهرخ، سوگ سیاوش، ( 1354 )چاپ سوم، تهران، نشرخوارزمی.
30– منصور، محمد، احساس کهتری ( به ضمیمة بررسی های بالینی آدلر ) (1369 ) تهران ، انتشارات دانشگاه تهران.
31- محبّتی، مهدی، (1381)، «پهلوان در بن‌بست»، تهران، نشر سخن.
31-میرصادقی، جمال، ادبیات داستانی، (1369)،چاپ‌ دوم،تهران،انتشارات ماهور.
32-_________، عناصر داستان، (1380) چاپ چهارم، تهران، نشرسخن.
33-وستلند، پیتر، شیوه‌های داستان‌نویسی، (1371) محمدحسین‌عباسپور تمیجانی، تهران، انتشارات مینا.
34-یونسی، ابراهیم، هنرداستان نویسی،(1379)،چاپ ششم، تهران،انتشارات نگاه.
ب) مقالات:
1- امین، احمد، غلامحسین، مددی، (1386)، «تحلیل روان شناختی شخصیّت کاووس،گرسیوز و سیاوش در شاهنامه»، فصلنامه زبان وادب، شماره 34، صص33-7.
2- ملک پایین، مصطفی ودیگران، (1392)، «تحلیل میتوس‌های روایی لشکرکشی کیکاووس به مازندران درشاهنامه» ،مجله شعرپژوهی(بوستان ادب)، دوره پنجم، شماره 4، دانشگاه شیراز، صص176-151.
3- موسوی، سیدکاظم ودیگران، (1392) ،«تحلیل شخصیّت در داستان رستم و سهراب»، مجلّة شعرپژوهی(بوستان ادب)، شماره 2، سال پنجم، تابستان، دانشگاه شیراز، صص176-151.