آرایش سپاه و فنون رزمی در دوره ساسانی و بازتاب آن در شاهنامه فردوسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

2 استاد دانشگاه فردوسی مشهد

10.29252/kavosh.2010.2503

چکیده

دوره ساسانی از درخشان ترین دوره های ایران باستان است که هر چند پیوستگی آن با دوره اسلامی، راههایی را برای بازشناسی بهتر آن پیش روی ما می گشاید ولی از بین رفتن اغلب کتاب ها و نوشته های مربوط به آن دوره و نیز پراکندگی بازمانده های آنها در متون عربی نخستین سده های اسلامی، شناخت دقیق و موشکافانه آن روزگار را دشوار ساخته است. این دشواری در بازیابی تشکیلات اداری، سیاسی، اجتماعی دوره ساسانی نمود بیشتری یافته، زیرا قسمت عمده منابعی که می توانست غبار ناشناختگی آن را بزداید از میان رفته اند و ما تنها می توانیم به طور غیرمستقیم و با بهره گیری از کتابهایی که احتمالاً بی واسطه، آگاهی های خود را از متون پهلوی آن روزگار به دست آورده اند، آگاهی خود را در این باره گسترش دهیم.
در این مقاله ابتدا با بهره گیری از کتابهای تاریخی سده های آغازین هجری، که اغلب به قلم ایرانیان فرهیخته نوشته شده است، و نیز برخی از پژوهش های معاصران، آرایش سپاه و فنون رزمی به کار گرفته شده در دوره ساسانی را باز کاویده و سپس در مقایسه با شیوه های جنگی به کار رفته در داستان های شاهنامه، همانندی های آنها را نشان داده و به این نتیجه دست یافته ایم که شیوه های جنگ و رزم در شاهنامه مانند بسیاری موارد دیگر، برگرفته از فرهنگ دوره ساسانی و سنتهای رایج آن روزگار بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Army Arrangement and Martial Techniques in Sassanied Period and its Reflection in Ferdowsi's Shahnameh

نویسندگان [English]

  • Salman Saket 1
  • Mohamad jafar Yahaghie 2
1 Persian Language & Literature Department, Literature & Humanities Faculty, Ferdowsi University Of Mashhad, Mashhad, Iran
2 Professor of Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

The Sassanied Dynasty was one of the most brilliant period of ancient Iran. The adjacency of this period to the Islamic era has opened ways to study the whole period better. Even so as most of the books and written works of the time were ruined, and the remaining is scattered in the Arabic texts of the beginning hundreds of years, it is difficult to fully understand those days. This difficulty is more reflected when the official, political, or social structure of the Sassanied period is being studied. The reason lies behind the fact that a considerable part of the resources that could wipe off the dust of mystery are gone, and we can only indirectly enhance our knowledge through the books that have probably gained their information directly from Pahlavi literature of the time.
This article restudies the army arrangement and martial techniques of the Sassanied Dynasty in two phases: firstly, through the historical books of the beginning hundreds of years in Islamic era, which are most often written by the well-educated Iranians, and also those written by the contemporary researchers. Secondly, through comparisons and contrasts with the army methods elaborated on in Shahnameh. The results demonstrate significant similarities, indicating that the army techniques in Shahnameh are true reflections of the Sassanied culture and customs.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Army Office (divan-e sepah)
  • Army Arrangement
  • Martial Techniques
  • Sassanied Dynasty
  • Shahnameh