نگاهی به مفهوم عرفانی «فتوح» نزد صوفیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد

2 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد

10.29252/kavosh.2011.2548

چکیده

در بینش صوفیه، اصطلاح «فتوح» دو بارِ معنایی متفاوت دارد: یکی نذر و نیازی بوده که مردم به خانقاه تقدیم می کردند و این گونه نذورات، اگرچه مسبّب گشایش هزینه های خانقاه بود، و البتّه به جای خود ارزشمند، امّا از طرف دیگر گه گاه این «فتوح دنیوی» تن پروری و سوءاستفاده برخی از صوفیان را در پی داشت. دومین معنا -که در این مقاله مورد نظر است- گشایش های روحانی و معنوی عارف است که سالک عارف به مدد این گشایش های ربانی و انوار الهی به «غیب عالم» و«عالم غیب» دست می یابد. چنین فتوحاتی که البته از «غیب» بر «قلب» عارف وارد می شود، مزید یقین وی می گردد و بر صدق مجاهده و معامله وی می افزاید. بدون شک این فتوحات و واردات که از دریای لطف و فضل الهی سرچشمه می گیرند، نصیب اولیاء و پاکانی می شود که یک عمر به پاسبانی و مراقبت «دل» پرداخته و چنگ در عروه وثقای دین زده و لحظه ای از «او» غایب نبوده اند.
تفصیل مطالب مذکور و برخی دیگر از نکات و جزئیات مربوط به فتوح در شش بخش الف) مفهوم لغوی فتوح (فتوح دنیوی)، ب) مفهوم عرفانی فتوح، ج) قلب و فتوح، د) ترادف معنایی فتوح با الهام و وارد و فراست، ه) تمایز معنایی فتوح با الهام و وارد و فراست، و) اقسام فتوح بررسی شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Mystic Concept of "Respite" from the Viewpoint of Sufis

نویسندگان [English]

  • Amir Hossein Madani 1
  • Mohammad Kazem Kandooei 2
1 PhD student in Persian language and literature, Yazd University
2 Associate Professor of Persian Language and Literature, Yazd University
چکیده [English]

From the viewpoint of Sufism, the concept "respite" has two different meanings: the first meaning refers to vow and donation that people offer to monastery which can be led to its improvement. Although respite has own merits, it may be misused by some Sufis. The second meaning which is the matter of concern in this article is related to spiritual values that Sufis achieve. Supported by divine grace, these achievements help Sufis to access "unseen". These virtues sensed by Sufis increase their certainty and beliefs. in God. Achieved from the unlimited grace of God, these favors do belong to those pious who have had long-life endeavors and have guarded against evils during their life. A detailed discussion of "respite" has been provided in this article under six different subheadings: a) the literal meaning of the term respite, b) the mystical meaning, c) the relation between "heart and respite" d) the synonyms of the term and its relation to inspiration, e) its opposite meanings to inspiration, I) and finally the different concepts of respite.          

کلیدواژه‌ها [English]

  • Respite
  • Inspiration
  • Unseen
  • Grace